E Shram Card योजना ही केंद्र सरकारची महत्त्वपूर्ण योजना असून, रोजंदारीवर किंवा तात्पुरत्या स्वरूपात काम करणाऱ्या, आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल कामगारांसाठी सुरू करण्यात आली आहे. बांधकाम मजूर, शेतीमजूर, फेरीवाले, घरगुती कामगार, हमाल यांसारख्या असंघटित क्षेत्रातील कामगारांना आर्थिक मदत, सामाजिक सुरक्षा आणि वृद्धापकाळात पेन्शनची सोय हा योजनेचा मुख्य उद्देश आहे.
या योजनेअंतर्गत पात्र लाभार्थ्यांना दरमहा ₹१,००० आर्थिक भत्ता मिळतो. वयाची ६० वर्षे पूर्ण झाल्यानंतर दरमहा ₹३,००० पेन्शन दिली जाते. याशिवाय अपघात विमा कवच, आरोग्य विमा, अपंगत्व सहाय्यता आणि मृत्यू झाल्यास कुटुंबाला आर्थिक मदत याचा लाभ मिळतो.
अतिरिक्त फायदे व सामाजिक सुरक्षा
ई-श्रम कार्ड धारकांना प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना, शिष्यवृत्ती योजना आणि इतर विविध केंद्र व राज्य सरकारच्या कल्याणकारी योजनांचा देखील लाभ मिळतो. अर्जदाराकडे आधारशी लिंक असलेले बँक खाते असणे आवश्यक आहे. तसेच वय १६ ते ५९ वर्षांच्या दरम्यान असावे आणि तो/ती आयकर भरत नसावी.
अर्ज प्रक्रिया
ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज करणे अतिशय सोपे आहे. यासाठी eshram.gov.in या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या. “Register on e-Shram” या पर्यायावर क्लिक करून आधार क्रमांक व OTP द्वारे नोंदणी करा. त्यानंतर वैयक्तिक व व्यवसायाची माहिती भरून आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा. अर्ज सबमिट झाल्यानंतर कार्ड डाउनलोड करता येते. नोंदणीनंतर लाभार्थ्यांच्या बँक खात्यात थेट रक्कम जमा होते. पेमेंट स्टेटस देखील पोर्टलवर ऑनलाइन तपासता येतो.
आवश्यक कागदपत्रे
अर्ज करताना आधार कार्ड, आधारशी लिंक असलेले बँक खाते, रहिवासी पुरावा, मोबाईल क्रमांक (आधारशी जोडलेला), पासपोर्ट साईज फोटो आणि व्यवसायाचा पुरावा (लागल्यास) आवश्यक आहे.
पेमेंट स्टेटस तपासण्याची पद्धत:
पेमेंट तपासण्यासाठी eshram.gov.in वर “Payment Status” या पर्यायावर क्लिक करा. त्यानंतर आधार क्रमांक किंवा ई-श्रम कार्ड क्रमांक टाकून नोंदणीकृत मोबाईलवर आलेला OTP द्या. सबमिट केल्यानंतर तुमचा पेमेंट स्टेटस स्क्रीनवर दिसेल.
महत्वाच्या सूचना: ई-श्रम कार्डसाठी अर्ज केवळ अधिकृत पोर्टलवरूनच करा. योग्य माहिती व कागदपत्रे द्या, अन्यथा अर्ज नाकारला जाऊ शकतो. पेमेंट, पात्रता आणि इतर बदलांची अद्ययावत माहिती वेळोवेळी पोर्टलवर तपासत राहा.
