Kapus Bajar Bhav महाराष्ट्रात खरीप हंगामामध्ये कापूस आणि सोयाबीनची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. विशेषतः विदर्भ, मराठवाडा आणि खान्देश पट्ट्यातील जळगाव, धुळे या जिल्ह्यांमध्ये कापसाची लागवड जास्त प्रमाणात होते. या हंगामातील शेतकऱ्यांचे आर्थिक गणित मुख्यतः कापूस पिकावर अवलंबून असते. या लेखात आपण यावर्षी कापसाची लागवड किती झाली आहे, तसेच पुढील तीन महिन्यांत बाजारभाव कसे असू शकतात याचा अभ्यास करणार आहोत.
यावर्षी कापसाची लागवड क्षेत्र कमी झाली
देशभरातील कापसाच्या लागवडीवर नजर टाकली तर मागील वर्षाच्या तुलनेत सुमारे ३.३५ टक्क्यांनी घट झाली आहे. महाराष्ट्रातही मागील हंगामाच्या तुलनेत कापसाच्या लागवडीमध्ये ६.१२ टक्के घट झाल्याचे दिसून आले आहे. याशिवाय, चालू हंगामाच्या पहिल्या आठ महिन्यांत देशात सुमारे २७ लाख गाठी कापसाची उच्च दर्जाची आयात झाली आहे. वाढती आयात आणि जागतिक बाजारभाव कमी असण्यामुळे, येत्या हंगामात कापसाचे दर किमान आधारभूत किंमत (एमएसपी) च्या आसपास स्थिर राहण्याची शक्यता आहे. चालू हंगामासाठी एमएसपी ८११० रुपये प्रती क्विंटल जाहीर करण्यात आलेली आहे.
गेल्या पाच वर्षांतील कापसाची एमएसपी व मिळालेले दर
मागील काही वर्षांतील कापसासाठी जाहीर झालेली एमएसपी आणि त्या वर्षी शेतकऱ्यांना मिळालेले दर याचा आढावा घेता,
२०१९-२० मध्ये एमएसपी ५५५० रुपये होती आणि शेतकऱ्यांना ५३८७ रुपये मिळाले.
२०२०-२१ मध्ये एमएसपी ५८२५ रुपये आणि दर ५४३० रुपये.
२०२१-२२ मध्ये एमएसपी ६०२५ रुपये होती, मात्र दर ८९५८ रुपये प्रती क्विंटल पर्यंत पोहोचले.
२०२२-२३ मध्ये एमएसपी ६३०० रुपये आणि शेतकऱ्यांना ७७७६ रुपये मिळाले.
२०२३-२४ मध्ये एमएसपी ७०२० रुपये आणि दर ७३५० रुपये.
२०२४-२५ मध्ये एमएसपी ७५२१ रुपये आणि मिळालेला दरही तितकाच.
पुढील तीन महिन्यांत कापसाचे बाजारभाव कसे राहू शकतात?
चालू हंगामासाठी केंद्र सरकारने कापसाची एमएसपी ८११० रुपये जाहीर केली आहे. सध्या मध्यम लांब धाग्याच्या रुईचे बाजारभाव ५५,८०० ते ५६,५०० रुपये प्रती क्विंटल आहेत तर लांब धाग्याच्या रुईचे दर ५६,६०० ते ५७,००० रुपये दरम्यान आहेत.
सरकीच्या दरांची स्थिती ३६०० ते ४५४० रुपये प्रती क्विंटल असताना सध्या कापसाला सरासरी ७३०० रुपये पर्यंत दर मिळत आहे. पुढील ३ महिन्यांत ही स्थिती स्थिर राहण्याची शक्यता असून, सरकीचे दर कमी झाले तर कापसाला ७२०० रुपये आणि वाढल्यास ७५०० रुपये प्रती क्विंटल दर मिळू शकतो, असा तज्ज्ञांचा अंदाज आहे.
Disclaimer: या लेखातील माहिती विविध अधिकृत स्रोतांवर आधारित असून सामान्य शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन करण्यासाठी तयार केली गेली आहे. बाजारभाव आणि हवामान परिस्थिती यामध्ये बदल होऊ शकतो, त्यामुळे कोणतीही शेतीसंबंधित निर्णय घेण्याआधी स्थानिक तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
